Θεματικές κατευθύνσεις

Η στρατηγική τοπικής ανάπτυξης διαμορφώθηκε λαμβάνοντας υπόψη:

1. το Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης – ΕΣΠΑ 2014-2020,
2. το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014 – 2020 (ΠΑΑ) και κυρίως το Μέτρο 19 αυτού,
3. την αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης της περιοχής παρέμβασης του τοπικού προγράμματος CLLD / LEADER, που έγινε στο ΚΕΦ. Β του φακέλου Α: ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΟΠΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ,
4. τα αποτελέσματα της SWOT ανάλυσης για την προτεινόμενη περιοχή παρέμβασης, τα οποία οδήγησαν στην καταγραφή συγκεκριμένων αναγκών της περιοχής,
5. τις εισηγήσεις / απόψεις τοπικών φορέων και πληθυσμού, όπως αυτές προέκυψαν από τις ενέργειες διαβούλευσης,
6. Τις οδηγίες που δόθηκαν από την Μονάδα Προγραμματισμού της ΕΥΔ του ΠΑΑ μετά την πρώτη έγκριση του τοπικού προγράμματος και ως σήμερα.

Επίσης, λήφθησαν υπόψη, τα κείμενα του Επιχειρησιακού Προγράμματος της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας 2015 - 2019 του Σχεδίου Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας 2014 – 2020, και του Σχεδίου Περιφερειακής Στρατηγικής για την Κοινωνική Ένταξη και την Καταπολέμηση της Φτώχειας (ΠεΣΚΕ) της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας.

Η αναπτυξιακή στρατηγική διαρθρώνεται γύρω από «θεματικές κατευθύνσεις» τοπικής ανάπτυξης.

• 1^η Θεματική κατεύθυνση: Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της αλυσίδας του αγροδιατροφικού τομέα.

Οι ανάγκες που σχετίζονται με την υποστήριξη της τοπικής επιχειρηματικότητας για την ανάπτυξη του αγροδιατροφικού τομέα της τοπικής οικονομίας έχουν υψηλή προτεραιότητα για την βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής.

Θα πρέπει να παρασχεθεί στήριξη για επενδύσεις σε υλικά στοιχεία που συμβάλλουν στην βελτίωση των οικονομικών και περιβαλλοντικών επιδόσεων των επιχειρήσεων, που συμβάλλουν στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας των γεωργικών προϊόντων, και να βελτιωθεί η αποδοτικότητα των τομέων εμπορίας και μεταποίησης γεωργικών προϊόντων, περιλαμβανομένης της δημιουργίας εγκαταστάσεων μεταποίησης και εμπορίας. Περαιτέρω, θα πρέπει να προαχθεί η μεταποίηση, εμπορία και/ή ανάπτυξη γεωργικών προϊόντων με αποτέλεσμα μη γεωργικό προϊόν.

Η ανάπτυξη επιχειρήσεων του αγροδιατροφικού τομέα αποσκοπεί επίσης, στην προώθηση της απασχόλησης και στη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας στην περιοχή, τη διατήρηση των υφιστάμενων θέσεων εργασίας, τη μείωση της εποχικής διακύμανσης της απασχόλησης, την ενθάρρυνση της γυναικείας επιχειρηματικότητας.

Η ανάπτυξη της μεταποίησης γεωργικών προϊόντων και τροφίμων, ενισχύει ταυτόχρονα την ενοποίηση των επιχειρήσεων και τους τοπικούς διατομεακούς δεσμούς.

Στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της αλυσίδας του αγροδιατροφικού τομέα βοηθά και η δημιουργία υποδομών στα πλαίσια των βραχειών αλυσίδων εφοδιασμού και των τοπικών αγορών.

Η 1^η θεματική κατεύθυνση σχετίζεται και με τον ειδικό στόχο ΕΣ 4 «αξιοποίηση του πλούσιου υδατικού δυναμικού με: 1. την αύξηση των αρδευόμενων εκτάσεων και 2. με την αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη χρήση του αρδευτικού νερού σε υπάρχοντα δίκτυα άρδευσης». Αυτός ο ειδικός στόχος μπορεί να εξυπηρετηθεί από την υπο-δράση 19.2.5.2 «βελτίωση διαχείρισης υδατικών πόρων και αποθήκευσης ύδατος (εγγειοβελτιωτικά έργα, ομβροδεξαμενές κ.λπ.)». Η υπο-δράση δεν σθμπεριλανβάνεται στο τοπικό πρόγραμμα λόγω της έλλειψης σχεδίων διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμών.

Η 1η θεματική κατεύθυνση έχει δημόσια δαπάνη 1.012.689,77 € (αντί 1.330.000,00 € του αρχικού Τ.Π.).

Οι υπο-δράσεις που επιλέχθηκαν για την εξυπηρέτηση της 1ης θεματικής κατεύθυνσης είναι:

Η υλοποίηση πράξεων από τις υπο-δράσεις αυτές εξυπηρετεί στην επίτευξη 17 ειδικών στόχων όπως αυτοί φαίνονται στον πίνακα συσχέτισης ειδικών στόχων – θεματικών κατευθύνσεων.

• 2^η Θεματική Κατεύθυνση: Βελτίωση της ελκυστικότητας της περιοχής παρέμβασης και ενίσχυση του τουριστικού προϊόντος.

Η ανάπτυξη τοπικής υποδομής και τοπικών βασικών υπηρεσιών στον τομέα της αναψυχής και του πολιτισμού στην αγροτική περιοχή, η ανάπτυξη και βελτίωση των τουριστικών υποδομών και οι δραστηριότητες που αποσκοπούν στην αποκατάσταση και αναβάθμιση της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς των χωριών και των αγροτικών τοπίων είναι ουσιαστικό στοιχείο κάθε προσπάθειας βελτίωσης της ελκυστικότητας, αξιοποίησης του αναπτυξιακού δυναμικού και προώθησης της βιωσιμότητας της περιοχής.

Οι ανάγκες για την ανάδειξη της τοπικής ταυτότητας της περιοχής αναφέρονται στην αξιοποίηση όλων των ιδιαίτερων και τοπικών χαρακτηριστικών (τοπικά προϊόντα και υπηρεσίες, γαστρονομία, κουλτούρα, στοιχεία του πολιτισμού, μνημεία της ιστορίας, του φυσικού περιβάλλοντος, κ.ά.), προκειμένου να ισχυροποιηθεί η ταυτότητα και να ενισχυθεί η αναγνωρισιμότητα της περιοχής.

Με γνώμονα αυτούς τους στόχους, θα πρέπει να ενθαρρυνθεί η ανάπτυξη και να δοθεί στήριξη σε υποδομές και υπηρεσίες που οδηγούν σε αυτό το σκοπό. Προκειμένου να επιτευχθεί η μέγιστη αποτελεσματικότητα μιας τέτοιας στήριξης, οι καλυπτόμενες πράξεις θα πρέπει να υλοποιούνται σύμφωνα με τα σχέδια ανάπτυξης των δήμων.

Προκειμένου να δημιουργηθούν συνέργειες και να βελτιωθεί η συνεργασία, οι σχετικές ενέργειες θα πρέπει να προάγουν, όπου αρμόζει, τη σύνδεση αγροτικών και αστικών περιοχών.

Αυτή η θεματική κατεύθυνση συμβάλλει, άμεσα ή έμμεσα, στην επίτευξη 15 ειδικών στόχων της περιοχής όπως φαίνεται στον πίνακα συσχέτισης ειδικών στόχων – θεματικών κατευθύνσεων.

Οι υπο-δράσεις του τοπικού προγράμματος που εξυπηρετούν την 2η θεματική κατεύθυνση έχουν συνολικό Π/Υ δημόσιας δαπάνης 824.855,86 (αντί 830.000,00 € του αρχικού Τ.Π.) και είναι:

• 3^η Θεματική Κατεύθυνση: Διαφοροποίηση και ενδυνάμωση της τοπικής οικονομίας.

Οι μικρές επιχειρήσεις του δευτερογενή και του τριτογενή τομέα αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας της περιοχής. Συμβάλλουν καθοριστικά στην δημιουργία θέσεων εργασίας και γενικότερα αποτελούν παράγοντα σταθερότητας και οικονομικής ανάπτυξης.

Η ίδρυση και ανάπτυξη μη γεωργικών επιχειρήσεων αποσκοπεί κυρίως στην προώθηση της απασχόλησης και στη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας, τη διατήρηση των υφιστάμενων θέσεων εργασίας, τη μείωση της εποχικής διακύμανσης της απασχόλησης, την ανάπτυξη του δευτερογενή και τριτογενή τομέα εκτός της γεωργίας, ενισχύοντας ταυτόχρονα την διασύνδεση των επιχειρήσεων και τους τοπικούς διατομεακούς δεσμούς.

Η 3^η θεματική κατεύθυνση συμβάλλει, άμεσα ή έμμεσα, στην επίτευξη 17 ειδικών στόχων της περιοχής, όπως φαίνεται στον πίνακα συσχέτισης ειδικών στόχων – θεματικών κατευθύνσεων.

Οι υπο-δράσεις του τοπικού προγράμματος που εξυπηρετούν την 3η θεματική κατεύθυνση έχουν συνολικό Π/Υ δημόσιας δαπάνης 1.126.454,31 € (αντί 655.000,00 € του αρχικού Τ.Π.) και είναι:

• 4^η Θεματική Κατεύθυνση: Ενίσχυση της καινοτομίας και των καινοτόμων παρεμβάσεων.

 Οι ανάγκες για την ενίσχυση του επιπέδου δικτυώσεων και καινοτόμων μορφών συνεργασιών, αφορούν την υστέρηση της περιοχής, που οφείλεται στο μικρό μέγεθος των επιχειρήσεων, και στους χαλαρούς μηχανισμούς διασύνδεσης επιχειρήσεων, φορέων και τομέων.

Επίσης, καταγράφηκε η αναγκαιότητα αξιοποίησης νέων τεχνολογιών / μεθόδων, καθώς και η αναγκαιότητα για την μεταφορά των αποτελεσμάτων της έρευνας στην παραγωγική διαδικασία.

Ειδικότερα, είναι σημαντική η κάλυψη αναγκών που έχουν σχέση με την υστέρηση της περιοχής, και αναφέρονται στην παραγωγή νέων, καινοτόμων ή ουσιαστικά βελτιωμένων προϊόντων, διαδικασιών ή/και υπηρεσιών που να βρίσκουν άμεσης παραγωγικής, χρηστικής ή/και εμπορικής εφαρμογής. Το αποτέλεσμα θα πρέπει να είναι σημαντικό σε σχέση με τον όγκο της παραγωγής, την ποιότητα των προϊόντων ή/και υπηρεσιών, ή το κόστος παραγωγής και διανομής.

Τα συμπλέγματα φορέων (clusters) και τα δίκτυα συνεργασίας έχουν ιδιαίτερη σημασία για την ανταλλαγή τεχνογνωσίας, καθώς και την ανάπτυξη νέας και εξειδικευμένης τεχνογνωσίας υπηρεσιών και προϊόντων.

Η επαγγελματική κατάρτιση παράγει θετικές εξωτερικότητες για το σύνολο της κοινωνίας, δεδομένου ότι αυξάνει τη δεξαμενή του ειδικευμένου εργατικού δυναμικού από την οποία άλλες επιχειρήσεις μπορούν να αντλούν προσωπικό, βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη στρατηγική απασχόλησης.

Τα πιλοτικά έργα είναι σημαντικά εργαλεία για τον έλεγχο της εμπορικής εφαρμοσιμότητας των τεχνολογιών, των τεχνικών και των πρακτικών σε διάφορα περιβάλλοντα, και την προσαρμογή τους, όπου χρειάζεται.

Με την προσέγγιση του LEADER, οι συμπράξεις μπορούν να περιλαμβάνουν συνεργασίες μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, να περιορισθούν σε έναν τομέα και/ή σε σχετικά ειδικούς στόχους ανάπτυξης.

Τέλος, η ενίσχυση της καινοτομίας και των καινοτόμων παρεμβάσεων έχει πολυ-τομεακό χαρακτήρα μια που μπορεί να αναφέρεται σε ένα νέο προϊόν ή μια νέα υπηρεσία, στους τρόπους παραγωγής τους ή στην τεχνολογία που χρησιμοποιείται, όπως και στις λειτουργικές δομές ενός φορέα, επιχείρησης, κ.λπ.

Η 4η θεματική κατεύθυνση έχει οριζόντιο χαρακτήρα και συμβάλλει άμεσα ή έμμεσα στην εξυπηρέτηση 13 ειδικών στόχων της περιοχής όπως φαίνεται στον πίνακα συσχέτισης αναγκών / ειδικών στόχων – θεματικών κατευθύνσεων.

Η προώθηση και ενίσχυση καινοτόμων έργων αφορά σχεδόν το σύνολο των υπο-δράσεων του τοπικού προγράμματος.

Οι κυριότερες όμως υπο-δράσεις από τις οποίες αναμένεται η ενίσχυση και η προώθηση καινοτόμων έργων έχουν συνολικό Π/Υ δημόσιας δαπάνης 69.812,42 € (αντί 80.000,00 € του αρχικού Τ.Π.) και είναι:

Συνεισφορά στην εισαγωγή και ενσωμάτωση καινοτομίας αναμένεται να έχουν και οι υπο-δράσεις του υπο-μέτρου 19.3

• 5^η Θεματική Κατεύθυνση: Η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και της ποιότητας ζωής του τοπικού πληθυσμού.

Είναι αναγκαία η βελτίωση της ποιότητας ζωής και των συνθηκών διαβίωσης των κατοίκων της περιοχής παρέμβασης, ώστε να καλυφθεί η υστέρηση σε σχέση με τις αστικές περιοχές. Ο όρος «ποιότητα ζωής» περιλαμβάνει κοινωνικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές πτυχές:

Α. Την κοινωνική και πολιτιστική διάσταση συμπεριλαμβανομένων και των υπηρεσιών.

Το κοινωνικό κεφάλαιο αντιπροσωπεύει το άθροισμα των πλεονεκτημάτων που αποκομίζουν όσα άτομα ανήκουν σε κοινά δίκτυα ή σε ομάδες.

Β. Το πολιτιστικό κεφάλαιο / κληρονομιά.

Τα στοιχεία αυτά περικλείουν άυλους παράγοντες όπως η κοινοτική ζωή, οι παραδόσεις, οι κοινωνικές υποδομές και η κοινωνική συνοχή, αλλά και υλικούς παράγοντες όπως κτίρια ή άλλες υποδομές στο πλαίσιο ανάπτυξης οικισμών.

Γ. Η περιβαλλοντική διάσταση.

Περιλαμβάνει την ανθρώπινη ευημερία που οφείλεται στην διατήρηση και αναβάθμιση του περιβάλλοντος και της αγροτικής κληρονομιάς. Η έννοια του περιβάλλοντος δεν περιλαμβάνει μόνο βιοφυσικούς παράγοντες και τις μεταξύ τους αλληλοεπιδράσεις, αλλά και το δομημένο περιβάλλον και τις επιδράσεις μεταξύ των διαφόρων συστημάτων.

Δ. Η οικονομική διάσταση.

Περιλαμβάνει επαρκές και ασφαλές εισόδημα με το οποίο μπορούν να αντιμετωπισθούν βασικές ανάγκες και η πρόσβαση στην εκπαίδευση, την υγεία, την αναψυχή, κ.λπ.

Τα σχέδια διατοπικής και διακρατικής συνεργασίας εξυπηρετούν την 5^η θεματική κατεύθυνση με την έννοια ότι η υλοποίησή τους θα αφορά τους πόρους και την διαδικασία ανάπτυξης της περιοχής με την εμπλοκή των επιχειρήσεων και των φορέων, με την  εισαγωγή νέων σύγχρονων διαδικασιών, μέσων και τεχνολογιών. Το αντικείμενο της ανάπτυξης έχει οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές πτυχές, ως εκ τούτου θεωρούμε ότι σχετίζεται γενικά με την ποιότητα ζωής και τις συνθήκες διαβίωσης των κατοίκων της περιοχής.

Η 5η θεματική κατεύθυνση εξυπηρετεί άμεσα ή έμμεσα 10 ειδικούς στόχους της περιοχής όπως φαίνεται στον πίνακα συσχέτισης αναγκών / ειδικών στόχων – θεματικών κατευθύνσεων.

Οι υπο-δράσεις που επιλέχθηκαν για την εξυπηρέτηση της 5ης θεματικής κατεύθυνσης έχουν συνολικό Π/Υ δημόσιας δαπάνης 491.187,64 € (αντί 680.000,00 του αρχικού Τ.Π.) και είναι: